Hỏi đáp về trẻ tự kỷ

Hỏi đáp về trẻ tự kỷ

   Câu 1: Tại sao cháu không nói chuyện được?

1/ "Tôi có một đứa con trai năm nay 4 tuổi tên là Christopher, cháu bị mắc chứng tự kỉ và rất yêu âm nhạc. Khi nghe một bài hát nào đó thì thể nào cháu cũng ngâm nga theo điệu nhạc. Ngạc nhiên ở chỗ là cháu nghe bài hát tuy chỉ mới lần đầu nhưng có thể ngâm nga hát theo ngay khi bài hát kết thúc. Con tôi không nói chuyện được. Tại sao cháu lại không nói chuyện được? Anh chị có thể cho tôi lời khuyên làm sao để có thể giúp con tôi nói chuyện được không? Cám ơn đã dành thời gian xem qua câu hỏi của tôi." Irene

Trả lời: Kerry Hogan, Chuyên viên trị liệu tâm lý giáo dục, trung tâm Chapel Hill TEACCH

Cám ơn câu hỏi của bạn, Irene. Phải thừa nhận là tôi luôn bị quyến rũ khi nghe những giọng hát tập tễnh đầu tiên của trẻ. Nếu phải đưa ra một sự đảm bảo chắc nịch nào đó thì tôi tin chắc là hầu như những đứa trẻ này đều đang nói đấy thôi nhưng tôi biết là chúng ta cảm thấy rất nản khi cứ nghe chúng hát nhưng thật sự chúng lại không trò chuyện được với chúng ta.

Điểm then chốt thực sự của vấn đề này là "khả năng giao tiếp" theo nghĩa rộng của từ. Con trai của bạn có thể phát ra một vài từ trong khi bé đang ngâm nga hoặc bắt chước một giai điệu nào đó nhưng có lẽ bé lại không nhận ra rằng các từ ngữ trong bài hát giống y chang những từ mà người ta sử dụng khi nói chuyện với nhau. Hãy tưởng tượng khi bạn học một bài hát, "Frere Jacque". Bạn có thể nhận biết tất cả các âm thanh để hát lại bằng tiếng Pháp, nhưng bạn không có cảm giác gì về lời bài hát, hoặc không hiểu bài hát nói về cái gì. Nhiều trẻ em mắc chứng tự kỉ, thích nghe nhạc, học các giai điệu và thậm chí cả lời bài hát nhưng đối với chúng điều này cũng giống như là học một bài hát mà không biết ngôn ngữ đó là gì.

Mặc dù con trai bạn không nói được nhưng có lẽ bé cũng có thể giao tiếp được bằng nhiều cách. Bé có thể kéo tay dẫn bạn đi, chỉ cho bạn thấy nhiều thứ, mang đến cho bạn những đồ vật mà bé muốn, la lên khi nổi cáu, và hát khi cảm thấy vui. Cách nhanh nhất để chuyển những hành động giao tiếp thành ngôn ngữ là lợi dụng vào những cách thức mà bé đã và đang giao tiếp. Nếu bé mang đến cho bạn chùm chìa khoá xe hơi khi bé muốn đi công viên, thì bạn hãy mang theo tấm hình có cảnh công viên và lặp lại từ "công viên" khi bạn cho bé thấy tấm ảnh. Sử dụng bất kì thông tin nào liên quan đến hình ảnh để bổ nghĩa cho ngôn ngữ trong môi trường mà mang nhiều ý nghĩa đối với bé qua đó bé có thể bắt đầu kết hợp các từ lại bằng những cách thức mà mình đã và đang sử dụng hàng ngày. Hãy cố duy trì ngôn ngữ phát ra của bạn được rõ ràng và phải chắc chắn sử dụng các từ ngữ và cụm từ đồng nhất để bé có thể bắt đầu ghi nhớ những từ, cụm từ này trong những tình huống tương tự khi bé bất chợt nghe được.

Mặc dù bạn có thể sử dụng những phương pháp khác để phát triển các kĩ năng ngôn ngữ cho bé nhưng tôi sẽ không muốn bạn bỏ qua tất cả sự quan tâm về âm nhạc. Tôi đã dạy một số từ qua việc hát cho trẻ nghe. Tuy nhiên, những gì tôi thực hiện ở đây là chọn những bài hát ngắn gọn mang đầy ý nghĩa mà tôi có thể kết hợp thông tin bằng hình ảnh sao cho lời bài hát thực sự có mối liên hệ chặt chẽ với việc giao tiếp chứ không chỉ là hát không. Nếu con trai bạn thích trò chơi ghép hình, hãy lấy một trong những bộ ghép hình mà bé thích và không đưa hết các miếng ghép cho bé. Khi bé cần một miếng ghép mới, hãy hát một cụm từ ngắn đại loại như, "Tôi cần thêm", và xem xem bé có bắt chước hay không. Đưa cho bé mảnh ghép cho dù bé có bắt chước hay không bắt chước câu nói của bạn vì việc cố gắng giao tiếp trong lúc này chỉ mang hình thức vui nhộn và khuyến khích. Lặp lại trò chơi này vào giờ ăn nhẹ hoặc trong các tình huống khác mà bé có thể sử dụng cụm từ trên

Tạo ra nhiều cơ hội giao tiếp trong ngày và thử sử dụng các phương án như các bài hát, tranh ảnh, đồ vật cũng như trò chuyện để xem cách nào có ý nghĩa và tạo nên sự quan tâm nhiều nhất đối với con trai bạn. Sử dụng một số biện pháp kết hợp các phần trợ giúp trong ngôn ngữ sẽ kích thích sự quan tâm của bé trong việc giao tiếp. Một số bậc phụ huynh lo ngại việc sử dụng tranh ảnh và các đồ vật sẽ ngăn cản quá trình giao tiếp của trẻ nhưng chúng tôi đã nhận thấy rằng sự thật lại đi ngược với những gì mà các bậc phụ huynh nghĩ. Một khi bé quan tâm và hiểu rằng sự giao tiếp giống như một quá trình thì có thể nói ngôn ngữ đang sắp sửa ngấm vào tâm trí bé

Cuối cùng, mặc dù điều này không chính xác liên quan đến câu hỏi của bạn về quá trình giao tiếp của bé nhưng tôi muốn đề cập thêm về một vấn đề, đó là về âm nhạc. Tôi đã làm việc với nhiều trẻ em có niềm đam mê âm nhạc rất lớn và luôn bị thúc đẩy một khi chúng có cơ hội thưởng thức và trình diễn âm nhạc. Đối với những đứa trẻ này, tôi nghĩ đây là một lợi ích tuyệt vời mà có thể được phát triển thành những cơ hội giải trí và dễ gần gũi biết đâu được sẽ có thể kéo dài đến mãi về sau. Chơi đùa với âm nhạc. Lắng nghe các thể loại âm nhạc khác nhau, tạo ra các nhạc cụ riêng cho mình, học các đoạn nhạc của các ca khúc nổi tiếng, đi dến các buổi hoà nhạc trong công viên, hoặc sử dụng nhiều phương pháp để kết hợp âm nhạc vào cuộc sống của con bạn. Tất cả chúng ta đều cần có các sở thích và nhiều mối quan tâm để làm cho cuộc sống của mình ngày càng có ý nghĩa hơn và qua việc này có vẻ như đang có một sự quan tâm rất thú vị đang nung nấu trong con bạn.

Theo http://www.do2learn.com/disabilities/asktheexperts/overviewmain.htm

Câu 2: Làm sao để giảm bớt khuynh hướng sử dụng biệt ngữ ở trẻ?

2/ "Xin chào. Con trai tôi năm nay được 5 tuổi và được chẩn đoán là mắc chứng tự kỉ. Khả năng ngôn ngữ của bé đang diễn tiến rất thuận lợi nhưng bé vẫn còn sử dụng biệt ngữ trong lời nói, mặc dù chứng nhại lời của bé đã biến mất từ năm ngoái. Các chuyên viên có thể nào cho tôi một lời khuyên là tôi phải làm gì để giảm bớt khuynh hướng sử dụng biệt ngữ của bé. Điều này đang cản trở rất nhiều đến khả năng tương tác xã hội và làm giảm sự tự tin của bé khi nói chuyện với người khác. Tôi không nghĩ nó liên quan đến sự lo lắng như đã được đặt ra trong giả thiết vì hiện tượng sử dụng biệt ngữ xảy ra trong các trường hợp mà bé hoàn toàn thoải mái, trong chính môi trường quen thuộc của bé và dựa trên chính ngôn từ mà bé phát ra. Xin cám ơn rất nhiều." VE

Trả lời: Tiến sĩ. Pam DiLavore, Trưởng khoa trị liệu tâm lí giáo dục, trung tâm Raleigh TEACCH

Chứng sử dụng biệt ngữ và nhại lời đều là những hiện tượng rất thú vị. Trong một lúc nào đó, những người làm việc với trẻ em mắc chứng tự kỉ đều nghĩ rằng chứng sử dụng biệt ngữ và nói nhại đã làm cho bọn trẻ mất đi khả năng diễn đạt một cách tự nhiên và cởi mở. Nhiều cuộc nghiên cứu đã qua đều cho thấy một điều rằng các cách sử dụng biệt ngữ và nói nhại có thể là một phần quan trọng trong quá trình học tập cách sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp.

Thông thường khi trẻ tuôn ra một tràng biệt ngữ thì chúng ta có thể nghe thấy một số từ mang ý nghĩa nằm rải rác ở đâu đó trong câu. Khi trẻ lớn lên và hiểu thêm nhiều về mối quan hệ giữa âm thanh và câu chữ và giữa câu chữ với ngữ nghĩa, thì chúng tôi thường thấy trẻ bớt sử dụng biệt ngữ hơn và thay vào đó là nhiều câu từ dễ hiểu. Giả thiết của tôi sẽ là suy nghĩ về phương thức tốt nhất và thiết thực nhất để cho con bạn có thể giao tiếp ngay bây giờ. Nếu bé sử dụng các ngôn từ thường xuyên không được cởi mở, bạn có thể sử dụng tranh ảnh để gợi ý về những chủ để mà bé đang nói đến hoặc từ mà bé muốn sử dụng. Điều này rất khác với việc sử dụng tranh ảnh làm hình thức giao tiếp chính như nhiều đứa trẻ khác đã thực hiện; đúng hơn là; tranh ảnh là những sự gợi ý trực quan nhằm giúp gợi ý ngôn ngữ lời nói. Điều quan trọng nhất là phải hình thành một hệ thống giao tiếp mà thật sự thiết thực dành cho con bạn. Theo thời gian, bạn có thể dựa vào hệ thống đó và phát triển hơn nữa ngôn ngữ bằng lời nói.

Trong thời gian này, bạn có thể đáp lại các câu biệt ngữ nếu bạn muốn đối với bất kì sự đàm phán xã hội nào khác. Nếu bạn hiểu được ẩn ý mà bé gắn vào các câu biệt ngữ là gì thì hãy thì hãy đáp lại ý đó như thể bé đã sử dụng những từ bình thường. Nếu bạn không thể nói hoặc nếu như không có ẩn ý nào kèm theo trong câu thì bạn hãy đáp lại bằng một thái độ vui nhộn và dễ gần gũi cũng như cố gắng khuyến khích những người khác làm điều tương tự như vậy.

Theo http://www.do2learn.com/disabilities/asktheexperts/overviewmain.htm

Câu 3: Các hoạt động vòng tròn ở tuổi mẫu giáo

3/ "Tôi đang rất tò mò về bất kì hoạt động vòng tròn nào mà các giáo viên có thể sử dụng cho lứa tuổi mẫu giáo còn chưa biết bắt chước. Chúng tôi đang tiến hành các thử nghiệm riêng rẽ và tôi nhận thấy thật chán nản. Tôi cũng rất lấy làm ngạc nhiên về tỉ lệ cô trò trong lớp học mầm non khi triển khai các kế hoạch trong ngày. Cám ơn, website của bạn đã mang lại cho tôi niềm cảm hứng mới rất cần thiết!" Bev

Trả lời: Jane Mather, M.Ed., Giáo viên mầm non

Trẻ nhỏ xem ra có sự biến chuyển rất lớn khi tham gia vào trò chơi chuyển động vòng tròn mà được tổ chức một cách nhất quán hàng ngày. Bằng cách lặp lại tương tự các hoạt động vòng tròn hàng ngày, trẻ em sẽ bắt đầu trở nên quen dần với sự mong đợi của bạn và bắt đầu bắt chước những hành động của bạn..

Ví dụ, bạn có thể suy nghĩ về cách khởi động một trò chơi chuyển động vòng tròn bằng một bài hát chào buổi sáng thật lôi cuốn để thu hút sự quan tâm của trẻ rồi đến bắt tay hoặc vẫy tay chào từng em một khi bạn hát cho các bé nghe. Làm sao để cho bé có thể tự vẫy tay và/hoặc nói "Xin chào" khi chúng nhận được sự hỏi thăm từ bạn

Bạn có thể dạy học sinh cách nhận dạng tên được viết qua một hoạt động nhanh gọn mà mỗi trẻ đều nhận được bảng tên của mình và gắn vào một tấm hình tương thích trên một biểu đồ xin chào. Bằng cách này các em sẽ được học để làm theo sự hướng dẫn và tham gia một cách độc lập.

Bạn cũng có thể đưa vào một hoạt động Thời Tiết bằng bảng nỉ mà ở đây trẻ có thể chọn ra các miếng ghim hình mặt trời, mây, hoặc giọt mưa,... sau khi bạn xác định cho trẻ biết về thời tiết trong ngày. Trong trò chơi này, các em đang học các khái niệm nhưng không phải theo sự hướng dẫn để có thể hoàn tất thành công.

Bên cạnh đó, để thu hút sự chú ý của các em và giúp chúng học được các kĩ năng vui nhộn mới bạn có thể đưa vào một hoạt động giác quan chẳng hạn như thổi bong bóng, bật tắt đèn pin hoặc vẫy các khăn choàng mềm quanh các em trong một trò chơi gọi là ú oà. Minh hoạ một động tác nhanh của con rối và tiếp theo là cho từng em mặc đồ cho búp bê. Sử dụng một hộp mò tìm bí mật mà các bé sẽ bỏ tay vào bên trong để nhận diện và phản hồi món đồ mà chúng rút ra. Giới thiệu một câu chuyện hoặc một bài thơ đơn giản và mô phỏng lại nó trên một bảng nỉ.

Một ý tưởng khác đối với trò chơi chuyển động vòng tròn là chứng minh cách sử dụng một món đồ chơi mới rồi để lần lượt cho từng bé thử. Ví dụ như nếu bạn có một bộ đồ chơi xe lửa mới thì từng bé sẽ chờ đến lượt để đẩy chiếc xe lửa quanh đường rầy. Trong trò chơi này, bạn phải xác định một hoạt động được tổ chức rõ ràng qua đó có thể dạy bé chơi một cách thích hợp.

Một số ý tưởng khác bao gồm việc tiến hành trò chơi qua những ngón tay, hoặc quăng các túi đậu vào trong thùng chứa. Nếu các bé không thể thực hiện các hoạt động trên hãy giúp các em vượt qua điều này bằng cách khích lệ chúng. Khi các em hiểu được sự kì vọng từ phía bạn thì chúng sẽ tự mình tham gia, đó là bước đầu tiên trong cách học làm theo người khác (bắt chước).

Thực hiện Trò Chơi Chuyển Động Vòng Tròn trong khoảng 10 phút. Dành ra khoảng 2 phút để tiến hành một trong các hoạt động phụ sau (các hoạt động về thể chất, thời tiết, hát 1 bài hát, điểm danh). Hãy kết thúc hoạt động khi mức hưng phấn của trẻ đang lên cao độ vì thế chúng sẽ rất khao khát để tham gia các hoạt động trong ngày hôm sau.

Để trả lời cho câu hỏi về tỉ lệ cô trò trong 1 lớp thì tôi nhận thấy là tỉ lệ 6 trẻ / 1 giáo viên cộng với một người trợ giảng nữa là tốt nhất.

   Câu 4: Can thiệp trẻ có vấn đề thính giác và trí nhớ

"Xin chào. Con gái tôi năm nay 4 tuổi, vừa được chẩn đoán là mắc phải vấn đề nghiêm trọng về thính giác, khả năng xử lý và trí nhớ kém. Tôi phải làm gì với bé để giúp nó khá hơn?" Audrey

Trả lời: Susan Osborne, Tiến sĩ, Điều phối viên, thuộc chương trình Graduate Program in Special Education, Đại học North Carolina

Đầu tiên, chúng tôi khuyên bạn nên hợp tác chặt chẽ với một chuyên gia về ngôn ngữ và lời nói (chuyên viên thính lực và nhà nghiên cứu bệnh học về ngôn ngữ và lời nói) những người có nghiệp vụ bao quát về trẻ em vì con gái bạn có thể cần được trang bị các dụng cụ trợ thính. Chuyên viên thính lực có thể trợ giúp bạn và con gái bạn tận dụng hết khả năng thính giác còn lại của bé

Nếu không biết thêm về khả năng chẩn đoán, thì thật khó để đưa ra thêm nhiều lời khuyên cụ thể, nhưng dưới đây sẽ là một số đề xuất mà có thể giúp:

• Đảm bảo là bạn đang nói chuyện trực tiếp với con gái của bạn và bé đang nhìn trực tiếp vào mặt bạn khi bạn nói.

• Biết được sự cạnh tranh tạp âm và giữ nó ở mức tối thiểu khi bạn đang đọc hay giao tiếp với bé (không có TV, radio vv...)

• Đưa ra những hướng dẫn và giải thích cũng như dạy những từ mới trong các câu ngắn và cho bé diễn giải những gì mà bạn nói.

• Chơi các trò chơi trí nhớ đơn giản. Distar Language (từ các nhà xuất bản SRA) bao gồm các hoạt động mà có thể làm việc dựa trên nhiều khía cạnh phát triển ngôn ngữ.

  Câu 5: Con tôi thường bị than phiền vì khả năng chú ý kém!

"Tôi không chắc thuật ngữ chính xác là gì nhưng nó có thể là hình tượng khái niệm. Con trai tôi có các kĩ năng đọc và phát âm rất tốt; tuy nhiên, không phải lúc nào bé cũng có thể trả lời hoặc sắp xếp theo chuỗi trình tự các sự kiện từ một câu chuyện đã được đọc. Nếu đó là một đoạn video, cháu sẽ thuật lại cực tốt. Với tư cách là một bậc phụ huynh hay một giáo viên thì chúng tôi có thể làm gì để giúp cháu? Năm tới cháu sẽ lên lớp 4. Rất nhiều lần bé bị bắt gặp không chú ý hoặc lắng nghe, nhưng chúng tôi cảm thấy điều này rất mâu thuẫn. Đâu phải cứ không lắng nghe và chú ý là sẽ ảnh hưởng đến các môn học trong trường vì mọi thứ đâu nhất thiết phải dựa vào kĩ năng đọc hiểu. Bất kì thông tin hay ý kiến nào cũng sẽ được đánh giá đúng mực. Cám ơn." DH

Trả lời: Kerry Hogan, Chuyên viên trị liệu tâm lý giáo dục, trung tâm Chapel Hill TEACCH

Câu hỏi của bạn liên quan đến sự phát triển nhận thức và đọc hiểu là một qui trình rất tốt. Đây là một phạm vi học tập mang ý nghĩa rất quan trọng đối với sự thành công trong giáo dục nhưng không phải lúc nào cũng nhấn mạnh đến các học sinh mắc chứng tự kỉ. Thông qua khả năng trực giác, hầu hết trẻ em đều biết rằng mục đích của việc đọc là tiếp thu các thông tin về câu chuyện. Trước khi học đọc, thì những năm tháng được mẹ kể chuyện trước khi đi ngủ, xem TV hay chăm chú nhìn vào các quyển sách đã dạy cho trẻ biết rằng một số thông tin trong câu chuyện còn quan trọng hơn những cái khác. Các em học cách tìm kiếm thông tin rồi sử dụng thông tin đó để rút ra những kết luận chung về ý nghĩa câu chuyện. Khi các em biết đọc thì chúng tiếp tục tìm kiếm những thông tin đó.

Trẻ mắc chứng tự kỉ sẽ không phải lúc nào cũng làm điều này. Chúng nghĩ rằng mấu chốt của việc đọc là để giải thích các từ. Chúng yêu thích qui trình này và thường làm rất tốt nhưng sau đó lại quên đi mục đích của các giá trị mà chúng đang đọc. Thậm chí khi chúng đang cố gắng tập hợp các chi tiết trong câu chuyện thì lại gặp phải khó khăn trong việc chọn lựa thông tin nào là quan trọng nhất. Việc quá chú trọng đến các chi tiết thường làm cho trẻ không thấy được cái bao quát. Đây là một vấn đề đã quá cũ mà người ta thường sử dụng câu nói "thấy rừng chứ không chỉ từng cái cây". Vì vậy chúng ta phải làm gì?

1. Chọn ra các thông tin quan trọng trong môi trường hoặc trong một câu chuyện đơn giản để cùng đọc với trẻ. Chọn các chủ đề dễ hiểu, các loại sách tranh ảnh, hay thậm chí là các đoạn phim sao cho con bạn không bị xao lãng quá nhiều bằng cách giải thích và suy nghĩ về câu chuyện.

2. Viết các từ "bắt đầu," "ở giữa," và "kết thúc" trên 3 miếng ghi chú dính và cho con bạn đặt các miếng này vào đúng các phần của câu chuyện mà trẻ nghĩ là sẽ khớp với từng nhãn.

3. Cắt các mẫu truyện tranh ra và xáo các mẫu này để trẻ thực hiện việc sắp đặt lại theo trình tự.

4. Tạo ra các sơ đồ hay các liên kết lưới của mẫu truyện mà sẽ giúp trẻ phác thảo các thông tin quan trọng trong câu truyện đó. Ví dụ, Một sơ đồ hình lưới của câu truyện phải trông giống như thế này:

Đây là một chiến lược tổ chức mang tính trực quan nhằm giúp các học sinh lựa chọn xem thông tin nào quan trọng nhất trong văn bản rồi sau đó sắp xếp các thông tin này dưới dạng các chủ đề cụ thể. Bạn có thể định rõ loại chiến lược hầu như trong bất kì trường hợp nào. Nếu con bạn phải viết một câu truyện về kì nghỉ hè, bé có thể điền vào một nhánh lưới đầu tiên, ghi ra 3 điều mà bé sẽ thực hiện, 3 điều mà bé muốn thực hiện, ai sẽ là người đi cùng bé, và những điều thú vị nhất về mùa hè. Một khi bạn đã hình dung ra được mẫu phân tích thông tin thì bạn có thể tiến hành thực hiện trong bất kì trường hợp nào. Khi bạn đón bé đi học về hãy hỏi bé những câu hỏi "Con đã làm gì trong thời gian đầu của buổi học? Giữa buổi học thì sao? Cuối ngày con làm những gì nè? Con thấy một ngày kết thúc như thế nào?" Khi bạn nói với bé về một ngày của mình hãy sắp xếp những chuỗi sự kiện đó theo những câu hỏi bên trên để trẻ bắt đầu thấy thông tin đó hiệu quả sắp xếp như thế nào.

5. Khi bé được giao nhiệm vụ đọc hết một chương truyện hoặc cuốn sách giáo khoa rồi kể lại nội dung vừa đọc thì giáo viên của con bạn nên phân nhỏ nhiệm vụ ra thành các bước nhỏ, chính xác là các khía cạnh nào của văn bản nên được nhấn mạnh. Trong một bài tập về núi lửa các học sinh khác được hỏi là, "Tóm tắt chương nói về núi lửa trong sách khoa học của bạn". Các học sinh mắc chứng tự kỉ sẽ thực hiện tốt hơn nếu được hỏi để viết một vài tóm lược ngắn về mỗi phần trong chương. Ví dụ, một nhiệm vụ được cho là thành công đối với học sinh mắc chứng tự kỉ có thể là:

Viết 3 câu để cho biết núi lửa là gì

Viết 2 câu về nơi mà các học sinh có thể tìm thấy núi lửa.

Viết 4 câu nêu lý do tại sao núi lửa lại phun trào

Viết 2 câu về phần mà các học sinh yêu thích nhất trong chương

6. Yêu cầu các giáo viên của con bạn cho phép viết vào sách giáo khoa của bé. Tô đậm thông tin quan trọng trong văn bản (bao gồm các đề mục và những sự gợi ý bằng văn bản đối với thông tin quan trọng). Điều này sẽ giúp con bạn bắt đầu tìm kiếm thông tin nào là quan trọng nhất.

Chúc may mắn! Việc chuyển từ phương pháp "học để đọc" sang "đọc để học" là một thủ thuật đối với các học sinh mắc chứng tự kỉ và sẽ là một quá trình dài, nhưng các chiến lược trực quan và khả năng thực hiện sẽ đưa bạn đến nơi mà bạn muốn đến.

Câu 6: Hướng dẫn bé đi vệ sinh đúng nơi quy định

"Con trai tôi chỉ vừa lên 7 và chúng tôi đã bắt đầu tập cho bé cách dùng bô và bé đang thực hiện rất tốt... nhưng chẳng bao giờ làm đúng trong toilet mà luôn ị ra quần. Làm sao mà tôi có thể cho bé đi ị trong toilet? Tôi rất muốn tìm một vài tranh ảnh để cho be thấy tình huống trên, nhưng thật không thể." Patty

Câu trả lời: Tiến sĩ Pam DiLavore, Trưởng khoa trị liệu tâm lý giáo dục, trung tâm Raleigh TEACCH

Đi vệ sinh trong bô đã từng là một thử thách đối với nhiều trẻ em bị mắc chứng tự kỉ và các bậc phụ huynh của chúng. Thậm chí những đứa trẻ được tập đi tiểu đều đặn cũng gặp phải những khó khăn với việc tập đi đại tiện. Đôi khi chúng không kết hợp được 2 hành động vì thế chúng có suy nghĩ là nhà vệ sinh chỉ để tiểu tiện chứ không phải để đại tiện. Một vài trẻ em có khuynh hướng nín mỗi khi đi đại tiện vì một vài lý do chẳng hạn như mỗi lần đi thì không thoải mái, muốn bám vào các thói quen hàng ngày, hoặc kháng cự lại sự thay đổi khi phải sử dụng quần lót/tã lót khi đi toilet. Ý tưởng sử dụng một bức tranh minh hoạ về qui trình đại tiện như vậy là rất tốt. Có một cuốn sách dành cho trẻ với tựa đề là "Everyone Poops" mà có nhiều hình ảnh hay về tất cả các loài động vật, hình ảnh trẻ đang đại tiện. Đó là một nguồn tài nguyên rất tốt. Cũng có những cuốn sách dành cho trẻ em về quá trình tập cho trẻ đi vệ sinh mà trong đó có những tranh ảnh rất bổ ích. Ngoài tranh ảnh ra, bạn cũng có thể thử một vài ý tưởng khác.

1. Chọn một thời điểm trong ngày để cho trẻ đi vệ sinh. Có thể là mỗi ngày tiến hành vào cùng 1 thời điểm. Nếu con bạn đi vệ sinh khá thường xuyên thì bạn nên chọn một thời điểm gần với lúc mà bé thường đi (có thể là sớm hơn một chút để kịp lúc bé đi). Nếu bé không đi thường xuyên hoặc bé không đi mỗi ngày, bạn có thể chọn thời điểm là ngay sau bữa ăn. Đây cũng là lúc khi bạn không có nhiều thứ để làm. Bạn có thể thoải mái và đừng quá vội vã trong lúc này để giúp con mình được thư giãn.

2. Con bạn có uống thức uống được làm lạnh (nước trái cây hoặc nước lọc) trước khi đi vệ sinh không? Các thức uống được làm lạnh giúp kích thích bao tử đặc biệt là ngay sau bữa ăn.

3. Trong khi bé đang ngồi trên bồn cầu, bạn có thể cho bé cầm một món đồ chơi nếu bé muốn. Một vài bậc phụ huynh cho trẻ đọc sách trong thời gian đi vệ sinh nhưng tôi lo ngại rằng nhiều lúc bé có thể bị lẫn lộn đối với những gì lẽ ra mà bé nên làm. Thông điệp chính mà bạn muốn gửi đến bé đó là "con ngồi bô để đi vệ sinh" chứ không phải ngồi để đọc sách hay chơi đồ chơi.

4. Thiết lập đồng hồ khoảng 5 phút. Tôi đã thử để trẻ ngồi trong toilet lâu hơn, nhưng thường thì tôi nhận thấy một điều là nếu một người nào đó muốn đi vệ sinh thì họ sẽ làm điều đó rất nhanh chóng. Nhưng nếu họ không muốn đi hay cứ thử đi và bắt đầu ngồi trong khoảng vài phút thì có lẽ họ sẽ không thể nào đi được. Có một chút khác biệt đối với việc tập cho bé tiểu tiện bởi vì đằng nào thì bé cũng có thể đi tiểu mà không cần phải cố gắng. Đối với hầu hết mọi đứa trẻ, thực sự các em phải cố gắng trong việc sử dụng các cơ để rặn.

5. Nếu con bạn đại tiện xong, cho trẻ đứng dậy một cách nhanh chóng; Trẻ không nên tiếp tục ngồi sau khi đã đi xong. Vả lại điều này có thể gây rối cho trẻ khi chúng thắc mắc lý do tại sao mà đi vệ sinh rồi mà mình vẫn tiếp tục ngồi. Bạn có thể dành tặng cho trẻ một sự tán dương (chẳng hạn như một viên kẹo đặc biệt) - những thứ mà trẻ xứng đáng được nhận vì hành động của mình.

6. Nếu con bạn không chịu đại tiện, hãy cho trẻ đứng dậy khi đồng hồ hết giờ. Đừng dành tặng bé những lời khen ngợi nào cả nhưng phải đảm bảo là bạn không được la mắng bé. Nói với bé những câu đại loại như là, "Được rồi, thời gian đã hết, chúng ta sẽ thử lại vào ngày mai."

7. Khi trẻ đại tiện trong quần, hãy dẫn bé vô nhà tắm, giúp bé cởi quần, và (nếu có thể) đổ phân vào trong cái bô. Bạn có thể nói là "Cái gì như phân ở trong cái bô ấy nhỉ". Đảm bảo là bé thấy được những gì đang xảy ra và biết được là mình sẽ phải làm gì. Mặc dù đôi lúc điều này làm cho bạn rất bực mình nhưng quan trọng là bạn phải bình tĩnh và nhận thức được vấn đề. Dù có như thế nào đi chăng nữa thì cố gắng không được la trẻ. Bằng mọi cách cho con bạn thấy được ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn vệ sinh cho chính bản thân và thay đồ cho bé.

8. Nếu con bạn không theo quy tắc và gặp khó khăn trong khi đi tiêu hoặc đi chỉ có một lần trong 2 đến 3 ngày thì bạn nên thử cho bé ăn những món có nhiều chất xơ như bánh nướng xốp hay ngũ cốc, hoặc ăn thêm nhiều trái cây. Nếu đây là một vấn đề mãn tính, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về những phương pháp để giúp con bạn có thể đi tiêu đều đặn hơn. Qui trình tập cho bé ngồi bô sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu như con bạn có khả năng đi tiêu đều đặn mỗi ngày.

Theo http://www.do2learn.com/disabilities/asktheexperts/overviewmain.htm